Freedom is not Free

Op 25 februari 2022, de dag na de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne reed Jaap Scholten naar de Hongaars-Oekraïense grens. Vanaf dat moment raakte hij betrokken bij de strijd tegen het op een na grootste leger ter wereld. Aanvankelijk zamelde hij – een-man-alleen – geld in en kocht defensieve middelen. Met bestelbusjes en laagvliegende helikopters werden de goederen bij de belegerde staalfabriek in Marioepol afgeleverd. Door het groeiende leger aan gelijkgestemden in Nederland werd de beweging de afgelopen drie jaar groter en groter.

Auteur Jaap Scholten (1963) woont sinds 2003 in Oost-Europa, in Hongarije. Hij kent de erfenis van de Sovjetoverheersing en de imperiale verlangens van het Kremlin. Hij richtte Protect Ukraine op en heeft twaalf konvooien naar Oekraïne geleid. Van dichtbij heeft hij de oorlog zien veranderen in een oorlog die niet alleen het leven van alle Oekraïners in gevaar brengt, maar ook de veiligheid van heel Europa.

Fotograaf Eddy van Wessel (1965) stapte direct na de grootschalige invasie op de trein naar Kyiv, terwijl ieder verstandige buitenlander het land uitreisde. Hij was van plan zich door het Russische leger te laten insluiten en vervolgens vast te leggen wat er gebeurde. Maar Kyiv werd niet ingenomen en Van Wessel trok door naar het front. Dat is hij de afgelopen jaren blijven doen. 

Jaap Scholten en Eddy van Wessel tonen in Freedom is not Free wat strijden voor vrijheid betekent, voor de Oekraïners, maar ook voor hen persoonlijk. Ze reisden samen door het land en legden de immense veerkracht en vastberadenheid van de Oekraïners vast. Een volk dat de vrijheid verkiest boven alles, zich teweerstelt tegen autocraten en ons waarschuwt: ‘Our problems today, your problems tomorrow.’

War Stories. Ukraine Up Close van Eddy van Wessel (Zilveren Camera 2022, 2019, 2015, 2013) is te zien in het Nationaal Militair Museum (Soest).

Jaap Scholten neemt afscheid van Eddy van Wessel, die (rechter foto) Tommy Wieringa zijn meest recente fotoboek laat zien.

.

‘Compassion is an unstable emotion. It needs to be translated into action, or it withers.’
Susan Sontag in Regarding the pain of others

‘Even if you cannot rely on the international system of peace and security, you can still always rely on people. Ordinary people can change world history quicker than un intervention. Jaap Scholten’s Protect Ukraine is an example of this.’
Oleksandra Matviichuk, Nobelprijs voor de Vrede 2022.